• De Conservatieve regering van premier Boris Johnson heeft een wetsvoorstel ingediend dat volgens de oppositiepartijen ‘de Britse democratie om zeep zal helpen.’
  • Het wetsvoorstel geeft de regering meer invloed op de onafhankelijk Kiesraad, het orgaan dat de normen vaststelt voor de manier waarop verkiezingen moeten verlopen.
  • Volgens het voormalige hoofd van inlichtingendienst MI5, Lord Evans, is de wet “alsof je een kleuter een pistool geeft.”

Volgens de Britse Labourpartij, die op dit moment in de oppositie zit, pogen de Conservatieven van premier Boris Johnson de ‘Britse democratie om zeep te helpen’ met de nieuwe verkiezingswet die zij door het parlement proberen te krijgen. 

Volgens de critici zou de nieuwe wet de onafhankelijkheid van de onafhankelijke, Britse toezichthouder op de verkiezingen, de Kiesraad, verzwakken. 

Een voormalige toezichthouder op de verkiezingen, David Howarth, schrijft in een opiniestuk op openDemocracy dat de Conservatieve Partij het initiatief zou hebben genomen voor de wet, omdat “de Kiesraad in de nasleep van de Brexit-campagne een aantal beslissingen heeft genomen die hen niet bevielen.”

‘Een controversieel wetsvoorstel’

De Britse Kiesraad of Electoral Commission is een onafhankelijk orgaan dat de financiering van partijen en verkiezingen reguleert en normen vaststelt voor de manier waarop verkiezingen moeten verlopen.

Om te controleren of de Kiesraad zijn werk goed doet, bestaat er een speciale, parlementaire commissie genaamd de Speaker's Committee on the Electoral Commission (SCEC). 

De nieuwe wet onderwerpt de Kiesraad aan een strategische en beleidsmatige controle door SCEC en staat deze parlementaire commissie ook toe "de Kiesraad in specifieke gevallen bij te sturen." 

De Labourpartij noemt dit gevaarlijk, omdat de SCEC op dit moment uit een meerderheid van conservatieve politici bestaat. Vijf van de negen leden zijn afkomstig uit de Conservatieve Partij. 

Daarnaast zou de wet ervoor zorgen dat het makkelijker is voor ministers, die deel uitmaken van de SCEC, om invloed uit te oefenen op de Kiesraad en dat regering zelfs nog een derde minister aan de commissie zou mogen toevoegen. 

Ook dit zou de Conservatieve Partij meer macht geven binnen de SCEC, omdat alleen zij een nieuw lid kunnen aandragen en al twee ministers in de commissie hebben. 

Twee conservatieve leden van de SCEC willen de Kiesraad afschaffen

Twee conservatieve parlementsleden die zitting hebben in de SCEC, Karl McCartney en Craig Mackinlay, hebben zich al meerdere malen openlijk kritisch uitgelaten over de Kiesraad. 

McCartney en Mackinlay werden zelf beiden onderzocht door de Kiesraad voor het overtreden van de limiet op verkiezingsuitgaven na de Britse verkiezingen van 2015.

Nadat hij in 2017 door de Kiesraad werd vrijgesproken van de verdenkingen, riep McCartney volgens The Lincolnite dat hij "koppen wilde zien rollen" bij de verkiezingswaakhond. 

Hij zou gezegd hebben dat als het bestuur van het orgaan geen ontslag zou nemen, hij "na de verkiezingen elke gelegenheid zou aangrijpen om de Conservatieve regering ervan te overtuigen deze incompetente organisatie af te schaffen."

Mackinlay schreef na zijn vrijspraak in 2019 op PoliticsHome dat de Kiesraad "ongeschikt voor haar doel" was.

'Een uiterst gevaarlijke gang van zaken'

De Labourpartij is dan ook niet te spreken over het nieuwe wetsvoorstel dat de Conservatieve Partij meer macht geeft in de SCEC. 

"Het is voor het eerst dat de SCEC een meerderheid aa regeringsleden heeft en dat wordt alleen maar uitgebreid door nog een minister aan de commissie toe te voegen”, zegt parlementslid Cat Smith, Labours woordvoerder voor Democratie. "De koers van de onafhankelijke waakhond wordt zo door de conservatieven gekaapt."

Lord Evans, voorzitter van het Committee on Standards in Public Life en voormalig hoofd van MI5, zei dinsdag dat hij "ernstige twijfels" heeft over de strategie en het beleid van de regering ten aanzien van de Kiesraad.

"Sommige van de voorstellen in de nieuwe wet zouden de partijdige meerderheid in de SCEC vergroten. Dit is alsof je een kleuter een pistool geeft." 

"Het leidt misschien niet tot een onmiddellijke ramp, maar het is wel uiterst gevaarlijk om dit toe te staan”, zegt Alistair Carmichael, woordvoerder van de Liberaal Democratische Parti.j “Wij vinden dat deze voorstellen de onafhankelijkheid van de Kiesraad niet beschermen."

"Parlementaire controle betekent weinig als de regering de commissies gewoon volpropt met haar handlangers”, vervolgt hij. "De hervorming van de kieswet moet altijd op een zo neutraal mogelijke manier worden aangepakt. Dat de Conservatieven dit principe niet begrijpen en in plaats daarvan proberen alle controlerende organen onder hun duim te krijgen, is reden tot ongerustheid.”

Lees meer over Boris Johnson: